در یك پژوهش مطرح شد
سیمرغ، نماد پزشکی در ایران باستان
به گزارش بیست و یکم، محققان کشور در یک مطالعه، پیشینه و خاستگاه سیمرغ بعنوان نماد پزشکی ایرانی ها را مورد بررسی قرار داده و بر قدمت آن نسبت به سایر نمادهای پزشکی اشاره کرده اند.
به گزارش بیست و یکم به نقل از ایسنا، نماد، کلمه یا شکلی است که معنایی فراتر از لفظ و شکل را به مخاطب القا می کند. نماد می تواند یک شیء مادی باشد که شکلش به صورت طبیعی یا بر پایه قرارداد با چیزی که به آن اشاره می کند، پیوند داشته و نشانگر یک اندیشه و مفهوم و چگونگی آنها باشد. نمادگرایی و رمزپردازی، یک ابزار علمی و اصولی ترین و قدیمی ترین روش بیان است که در خلال قرون متمادی به دست آمده است. نمادها، معنایی بیشتر از یک علامت ساده دارند و دارای پویایی بوده و تفسیری مختص به خویش را عرضه می دهند. آنها اغلب برخاسته از طبیعت، دین و آیین های ملی و اساطیری هستند و هر فرهنگ هم نمادهای مخصوص به خویش را دارد.
نماد پزشکی به قول محققان، یکی از این نمایه های قراردادی و در عین حال فرهنگی است که پیشینه ای تاریخی و عمیق دارد و از آمیختگی فرهنگ ها و تمدن های کهن جهان نشأت گرفته است. آنچه از نماد فعلی پزشکی به ذهن متبادر می شود، میله یا عصایی با ماری تک و در هم تنیده شده (خدای پزشکی یونان) است که بعنوان نماد پزشکی جهانی پذیرفته شده است. حدود ۶۰۰ سال پیش از میلاد، شکل کادوسه یا عصای هرمس با مارهای دوتایی درهم تنیده بعنوان نشان مد نظر بود که امروزه و از زمان تصویب توسط ارتش پزشکی ایالات متحده آمریکا در اوایل قرن بیستم بعنوان یک نماد پزشکی پذیرفته شده و استفاده می شود. اما آیا برای این حوزه از علم در کشور باستانی ما، نمادی خاص وجود داشته است؟
برای پاسخ به این سوال، گروهی از پژوهشگران ایرانی از دانشگاه علوم پزشکی بابل، دانشگاه علوم پزشکی قم، دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی و دانشگاه علوم پزشکی تهران پژوهشی را انجام داده اند که در آن به بررسی و بازشناسی پیشینه و خاستگاه سیمرغ بعنوان نماد پزشکی ایرانی ها پرداخته شده است.
آنها در این مطالعه با نگاهی توصیفی و با استفاده از کلیدواژه های مرتبط، به بررسی پایگاه های معتبر علمی، مقالات و منابع کهن تاریخ پزشکی پرداخته و سپس اطلاعات جمع آوری شده را بعد از کُدگذاری، طبقه بندی و تجزیه وتحلیل کردند.
نتایج این پژوهش نشان می دهند که دانش پزشکی در ایران باستان جایگاه ویژه ای داشته است. در میراث فرهنگیِ کهن ایران، نمادها سابقه ای چند هزار ساله دارند که با دانش پزشکی، گیاهان دارویی و عمل جراحی همراه بوده اند. ازاین رو از نماد سیمرغ بعنوان نماد دارو و درمان، در ایران رونمایی گردید تا اصالت فرهنگ و تمدن ایرانی، بخصوص در عرصه پزشکی رخ بنمایاند.
به قول سیدمحمد هاشمی مهر، محقق دانشگاه علوم پزشکی بابل و همکارانش، «نماد و اسطوره، ارتباط تنگاتنگی با یکدیگر دارند. اسطوره پهنه نمادهاست و این نماد است که به اسطوره معنا می دهد. مار و عصای کادوسه بعنوان مهم ترین عنصر نماد پزشکی جهان که بعنوان سمبل دارو و درمان برگزیده شده است، بُن مایه ای ایرانی دارد و با نفوذ باورهای میترائیسم در روم، یونان و ورود آن در مسیحیت، از جانب سایر ملت ها پذیرفته شده است».
بر طبق این پژوهش، در اساطیر ایران باستان، سیمرغ را نشانه برتری، درمانگری و مظهر پادشاهی تلقی می کردند. ترکیب چندگونه حیوانی در سیمرغ که هر یک از حیوانات، نماد یکی از عناصر چهارگانه طبیعت بوده اند، می تواند متأثر از نیروی جاودانگی حیات و یاری رسانندگی باشد.
هاشمی مهر و همکارانش معتقدند: «این پرنده مداواگر در واقع نماینده پزشکی مجرب و نشانگر شخصیتی متبحر در تاریخ ایران باستان بوده که به تدریج رنگ و روی اساطیری یافته است. سیمرغ در واقع سمبل فردی موبد، پزشک و جادوگر است. با عنایت به پژوهش انجام گرفته و تأمل در تاریخ کهن ایران به این نتیجه می رسیم که آنچه بعنوان پزشکی متبحر در تاریخ اساطیری ایران به تصویر کشیده شده است و میتوان آنرا به نماد و نماینده پزشکی ایرانی ها قلمداد نمود، سیمرغ است».
از این یافته ها، مقاله ای علمی پژوهشی به رشته تحریر درآمده که در مجله «تاریخ پزشکی» متعلق به مرکز تحقیقات اخلاق و حقوق پزشکی دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی انتشار یافته است.
منبع: بیست و یكم
این مطلب بیست و یکم را می پسندید؟
(0)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان در مورد این مطلب